HÀNH TRÌNH FROM FARM TO CUP – TỪ LỜI KỂ CỦA HẠT CÀ PHÊ

Bạn cảm nhận được hương vị nào từ tách cà phê trên tay bạn?

Hương vị ấy đến từ hạt cà phê, đến từ một chút căn chỉnh của bạn barista hay khâu rang cà phê? 

Nếu bạn tò mò về nơi khai sinh hương vị cà phê mà bạn yêu thích, cùng NGÓI khám phá nhiều hơn qua câu chuyện của hạt cà phê nhé!

“Tỉnh dậy sau chuyến đi dài trên xe vận chuyển, tôi đã đến bến đỗ cuối cùng của mình. Đó là một tiệm cà phê khá xinh xắn ở trung tâm thành phố. Tôi ngửi được mùi phố thị, mùi xe cộ, mùi bụi… Những mùi mà tôi chưa từng cảm nhận được ở quê hương cao nguyên bazan của mình”.

Tôi là hạt cà phê

Tôi đến từ thủ phủ cà phê Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk). Mẹ tôi nói: “Cuộc đời của một trái cà phê cũng thăng trầm giống như cuộc đời của một con người vậy”. Trái cà phê cũng phải trải qua quá trình thai nghén hơn 9 tháng dưới bàn tay của mẹ thiên nhiên. 

Từ ngày nhỏ, ở dưới tán lá che chở của mẹ, tôi đã ước có thể khám phá thế giới rộng lớn này. Có lẽ đến bây giờ, ước mơ của tôi đã thực hiện được một nửa. Tôi đã đi qua nhiều nơi, trải qua nhiều thử thách mới có thể trở thành một hạt cà đạt chất lượng, trọn hương vị… Ký ức về những ngày “xanh non” ùa về trong tâm trí tôi như một thước phim.

Những năm tháng đầu đời

Vào những ngày sau Tết Nguyên Đán, bà con nông dân tất bật lên rẫy thăm cà phê, bận rộn tưới tiêu cho vụ cà phê ra hoa năm mới. Năm nào hoa nở đều năm đó được mùa, năm nào đầu năm mưa lớn cộng với gió lốc hay nắng nóng kéo dài thì gương mặt người nông dân Tây Nguyên trở nên héo hắt. Mùa hoa cà phê nở cũng ấp ủ cho quê hương tôi ước mơ đủ đầy, ấm no. Thưởng thức tách cà phê nhưng không phải ai cũng biết người trồng cà phê vào những ngày này “đứng ngồi không yên” vì nỗi lo nắng mưa thất thường. 

Rồi mùa hoa năm trọn vẹn, những đồi hoa cà phê nở rộ trắng muốt. Mùi hương hoa ngan ngát, thoang thoảng nhẹ nhàng. Đó là nơi tôi được hình thành. Hoa cà phê mọc thành chùm dọc cành, đến trái cà phê cũng thế. Khi vừa sinh ra tôi còn rất xanh và yếu ớt. Cũng bởi vì yếu ớt mà tôi có thể bị sâu bệnh tấn công bất kỳ lúc nào. Tôi nhớ từ lúc tôi còn bé, bác Năm – người nông dân chân chất chăm sóc mẹ con tôi mỗi ngày trong vườn rộng lớn này, ngày ngày đều đến thăm nom từng gốc cây. Bác Năm “gửi” cho mẹ tôi nhiều loại phân bón tốt. Vì vậy mà mẹ được bổ sung dưỡng chất nuôi lớn tôi và anh em lớn lên từng ngày. 

Chiến đấu với sâu bệnh là trải nghiệm đầu đời của tôi. Nếu không chiến thắng lũ sâu bệnh, có lẽ tôi đã phải giã từ cành lá, mãi xanh hoặc đỏ chưa tới, phải từ bỏ những cuộc phiêu lưu còn chờ đợi phía trước. Sự ân cần, chăm sóc của bác đã đem lại cho tôi chiếc “áo giáp” chắc chắn nhất, mạnh mẽ nhất. 

Trọn vẹn ước mơ mùa hoa cà phê

Những tháng cuối năm, cơ thể tôi có những chuyển biến thật lạ. Màu áo xanh chuyển dần sang nửa xanh nửa đỏ. Sau hơn hai tuần, tôi trở thành một trái cà phê chín đỏ mọng. Mẹ tôi cười nói: “Con bây giờ là kết tinh của đất đỏ, nắng cao nguyên và đôi tay cần mẫn của con người”. Anh em tôi cũng khoác màu áo đỏ, những trái chín đỏ trĩu cành. Và tôi cảm nhận đây là khoảnh khắc rộn ràng nhất của đất trời và của lòng người. Chưa bao giờ tôi thấy nhà mình vui vẻ đến thế. Người người ra vào vườn, ánh mắt nào cũng ánh niềm vui. Sau này tôi mới biết đó là niềm vui của mùa màng bội thu. Ước mơ của mùa hoa ngày ấy đã trọn vẹn. 

Bác Năm thoăn thoắt đôi tay, hái từng trái chín. Dù thao tác nhanh nhưng bác vẫn đủ nhẹ nhàng để không làm tôi bị đau. Từ sáng sớm đến khi chiều tà, những giỏ nứa đã đầy ắp cà phê chín. Tôi cũng tạm biệt mẹ và bắt đầu hành trình riêng của mình. 

Khởi sự của vị ngon cà phê

Bạn biết không, từ một quả cà phê trở thành một hạt cà phê thơm ngon, đậm vị là cả một quá trình gian nan. Sau khi rời gia đình, việc đầu tiên tôi trải qua là các công đoạn sơ chế. Mẹ tôi nói đây là một phần của cuộc đời quả cà phê nào cũng phải trải qua. Chìa khóa quan trọng để làm nên mùi vị cà phê ngon chính là lượng đường trong hạt. Vì thế trong quá trình chế biến, từ khâu xát vỏ, lên men cho đến sấy khô đều được xử lý cẩn thận và nghiêm ngặt để không ảnh hưởng đến hương vị. 

Tôi được làm sạch bùn đất bám ngoài vỏ, sau đó các bác nông dân tiến hành xát vỏ. Cũng là lúc này tôi “thay da đổi thịt” hoàn toàn. Tôi chỉ còn vỏn vẹn hạt nhân màu xanh xanh nhám nhám. Tiếp đến, tôi và những người bạn khác được lên men và sấy khô. Ở hai giai đoạn này, thời gian và nhiệt độ rất được chú trọng. Bạn biết không, chỉ một sai sót nhỏ thôi, cà phê chúng tôi có thể giảm chất lượng rất nhiều. 

Tôi hiểu rằng, tôi là kết tinh của rất nhiều sự cố gắng, tận tâm và tỉ mỉ.

Màu áo mới, hương vị mới

Trước khi đến tiệm cà phê, tôi ghé qua nhà máy rang. Ấn tượng đầu tiên của tôi về nơi này là hương thơm đặc biệt quyến rũ. Tôi được chuyển vào máy rang. Lòng máy bắt đầu nóng dần và tôi cũng bắt đầu chao đảo theo chiều quay của máy. Một lần nữa, màu sắc của tôi bắt đầu thay đổi, cơ thể cũng nở to ra. Dường như có thứ gì đó gia tăng trong tôi, mà mãi sau này tôi mới biết đó chính là các chất và hương vị. Âm thanh “crack” phát ra trong lò rang. Đó là âm thanh báo hiệu vết nứt trên hạt cà phê và cũng là lúc các hương vị nguyên bản được phát triển. 

Cứ cách chừng mươi phút lại có một ánh mắt tỉ mỉ quan sát chúng tôi. Đó là anh thợ rang, những điều chỉnh của anh đều quyết định đến sự thay đổi hương thơm và màu sắc của tôi.

“Chúng ta hay nói rằng cuộc sống không phải là đích đến, mà là một hành trình. Với cà phê cũng vậy, cà phê có thể được rang đến cùng một màu nâu nhưng hương vị lại hoàn toàn khác nhau”.

(Rob Hoos – SCA) 

Được đưa ra khỏi máy rang, tôi cảm nhận một điều gì đó bên trong mình được đánh thức. Màu áo nâu trong óng ánh và hương thơm quyến rũ, thật kì diệu!

Và tôi đã đến được chặng đường cuối rồi! Tôi biết rằng nay mai thôi tôi sẽ trở thành hình hài bột nâu thơm ngát. Tắm lấy dòng nước nóng và cả ngâm mình trong nước mát. Để sau đó, tất cả tinh tuý trong tôi được chuyển hoá đến bạn qua loại thức uống đầy cuốn hút trong ly…

“Lớn khôn” nhờ quá nhiều yêu thương và cố gắng

Còn mơ màng trong ký ức cùng dòng suy tưởng như muốn đốt cháy nhiệt huyết trong tôi, bỗng một tiếng thở dài buồn bã kéo tôi trở về thực tại. Ai đang buồn rầu thế kia?

Hóa ra là cậu barista tập sự mới của tiệm. Ngày nào tôi cũng thấy cậu bị la vì còn lóng ngóng, chưa thuộc công thức pha chế và thao tác “gà mờ”. Mới bắt đầu học một thứ gì đó, hẳn chúng ta cũng sẽ gặp nhiều khó khăn như thế. 

Sau cái hôm ấy, tôi thấy cậu bạn ấy thay đổi hẳn. Mỗi ngày như thế, cậu barista vừa đến nơi đều nhanh chóng khoác tạp dề. Sau đó, cậu đem quyển “chân kinh” tự tích lũy nhẩm lại rồi mới bắt đầu làm việc. Hôm nào ca tối, cậu sẽ ở lại muộn hơn một chút để hỏi han anh chị đồng nghiệp chỉ dạy thêm. Hay mỗi khi khách uống, cậu lại len lén nhìn phản ứng của khách qua nét mặt. 

Người ta hay nói “có công mài sắt, có ngày nên kim”. Những cố gắng nhỏ cũng sẽ tạo nên thành công lớn. Ngày kết thúc 3 tháng thử việc, cậu bạn barista tập sự được giữ lại làm việc chính thức. Vậy mà lúc này cậu lại lén khóc sau quầy pha chế. Tôi trộm nghĩ, ước mơ phục vụ tách cà phê hoàn hảo của cậu sắp thành hiện thực nên cậu ấy hạnh phúc quá chừng. 

Và tôi cũng nhớ về bác Năm. Tôi thấy được những giọt mồ hôi, và những nếp nhăn trên trán bác Năm ngày đó khi chúng tôi trong hành trình trưởng thành. Những lần bắt gặp ánh mắt bác lo lắng cho chúng tôi. Rồi nụ cười an tâm khi chúng tôi vượt qua nguy hiểm. Chúng tôi có bác yêu thương như mẹ thứ 2 vậy. Và còn rất nhiều người nông dân như bác Năm của chúng tôi. Họ cũng đang nuôi nấng, chăm sóc những lứa cà phê từng ngày, từng ngày.

Ai cũng có ước mơ của riêng mình

Bác nông dân ước mơ cà phê trúng vụ, được giá để lo kế sinh nhai cho gia đình.

Người thợ rang ngày ngày làm công việc đánh thức hương vị của hạt cà phê. 

Cậu barista mơ ước pha chế một tách cà phê tuyệt hảo, thơm ngon, đậm vị. 

Và tôi là một phần của những ước mơ đó.

Hành trình thực hiện ước mơ cũng thật nhiều khó khăn, thử thách và cả ngọt ngào, say mê. Đâu đó trong những tầng hương vị, bạn cũng sẽ bắt gặp những điều rất riêng của chính mình. 

Tách cà phê bạn có là kết tinh của nhiều nỗ lực, đam mê của người nông dân Việt, thợ rang và barista. Còn nhiều con người khác nữa trong chuỗi cung ứng Cà phê. Họ góp phần xây dựng giá trị lớn lao cho ngành Cà phê nước nhà. 

NGÓI hy vọng bạn sẽ thật trân trọng và tận hưởng trọn vẹn. Vì bạn biết không, hương vị của tách cà phê mà bạn thưởng thức có lẽ là hương vị của ước mơ.

Vẫn còn thật nhiều điều hay ho mà chúng ta còn sẽ khám phá cùng nhau. NGÓI hẹn bạn ở những bài viết kế tiếp nhé!

Ảnh của bài viết: Pexel, Unplash, tác giả Phong Vinh.

Cảm ơn Okkio Caffe đã cho phép NGÓI sử dụng hình ảnh trong bài post: https://bit.ly/OkkioCaffe1