ESPRESSO – KHÁM PHÁ THẾ GIỚI ĐỒ UỐNG KHỔNG LỒ CHO TÍN ĐỒ CÀ PHÊ – PHẦN 3

Espresso và các biến thể cà phê của nó đã được NGÓI giới thiệu với bạn ở bài viết phần 2. Vẫn còn các biến thể khác của Espresso kết hợp với sữa khá quen thuộc trong menu đồ uống cà phê bạn hay chọn đó. Cùng NGÓI khám phá đó là loại cà phê nào nhé. 

Bạn có thể đọc lại phần 2 – Espresso và các biến thể cà phê trên khắp thế giới trước khi bước vào phần 3.

Phần 3 – Espresso tới vô cực – Sáng tạo không giới hạn

Espresso (Single shot) là cơ sở để các biến thể khác với sữa như Cappuchino và Latte ra đời. Tuy nhiên nhắc lại về nhu cầu cafein cao và các dòng máy, thì hầu như là Doppio được sử dụng trong các công thức hiện nay. Mới chỉ nói về về cà phê với những cách pha giữ thuần vị nguyên chất, và các biến thể của Espresso khi kết hợp cách chiết xuất khác nhau (cộng thêm những nguyên liệu đơn giản). Bạn đã cảm tưởng một lượng kiến thức khá lớn về phương pháp rồi đúng không?

Vậy thì sang đến các biến thể với sữa là nơi các món đồ uống phát triển từ Espresso đòi hỏi thêm tầm cao khác về kỹ thuật. Đứng đầu danh sách đó, hãy nói đến Latte và Cappuccino. 

Cappuccino

Đợi mãi thì món quen thuộc nhất với mình đã xuất hiện rồi đây.

Ở đầu bài phần 1 mình có nhắc đến việc để tránh bối rối trước những menu dài về cà phê, thì đáp án nhanh chóng mình chọn sẽ là Cappuccino.

Mình còn tự nhủ, chỉ cần nhờ Cappuccino mà mình có thể phần nào phân biệt được đâu là quán có cách làm cà phê hợp với khẩu vị của mình. Tất nhiên với 1 người không quá sành sõi như mình thì không thể nói quán ngon quán dở. Đó chỉ là việc đúc kết giữa tất cả các ly Cappuccino mình từng uống ở những nơi mình đến. Bạn có 1 món nào như vậy không?

Dài dòng 1 tí thôi, mình sẽ mời bạn 1 ly Cappuccino theo một cách nhìn đầy đủ hơn. Để từ giờ về sau, có thể bạn sẽ để tâm đến nó hơn 1 chút mỗi khi thưởng thức (hoặc may mắn kéo bạn chọn ngay món này cho lần cà phê gần nhất sắp tới).

Từ “Kapuziner” đến “Cappuccino”

Cùng điểm lại lịch sử ra đời của Cappuccino, để thấy được hành trình trở thành thức uống nổi tiếng thế giới như ngày nay nhé.

Khác với những gì chúng ta vẫn nghĩ là Cappuccino xuất phát từ Ý. Thì trên thực tế, loại đồ uống này có nguồn gốc xa từ những năm 1700 ở Vienna nước Áo.

Với khái niệm ban đầu được biết đến là “cà phê kết hợp với sữa, kem và gia vị” .Sự kết hợp này được xem là thói quen trong đồ uống của các nhà sư dòng cappuchin. Màu sắc của nó cũng mang màu áo họ mặc (Còn mũ trong tiếng Ý gọi là Cappuccio). Nên cái tên Kapuziner đã được người Vienna gọi tên.

Mãi về sau, khi đồ uống cà phê và sữa được phổ biến ra toàn Châu Âu, thì Cappuccino mới chính thức được ra đời năm 1901 tại Ý với công thức “Espresso + sữa hâm nóng và sữa sủi bọt”.

Để hiểu hơn về “sữa hâm nóng” và “sữa sủi bọt”, mình sẽ đề cập ở phần tiếp theo nói về Latte nhé.

Định nghĩa Cappuccino

Theo định nghĩa về Cappuccino của viện Espresso quốc gia Ý: “Cappuccino là 25ml espresso và 100ml sữa tươi sục bọt nóng. Lớp bề mặt màu trắng được viền nâu và trang trí bằng bột quế hoặc cacao.”

Ly cappuccino thường là ly sứ hoặc gốm dày dặn giữ nhiệt tốt, được làm ấm trước khi thao tác rót cà phê.

Những định nghĩa về Cappuccino ngày nay đã có nhiều sự thay đổi, nhất là về thể tích.

Những ly cappuccino ở quá khứ có dung tích từ 200ml (7,7oz) , ngày nay chúng đã giảm xuống khoảng 120-180ml (6,3oz) cho Cappuccino nóng. Lí giải cho nguyên nhân này, có ý kiến cho rằng việc phát triển của cà phê đặc sản (Specialty cofffee) đã thay đổi cách uống cà phê. Lượng cà phê giảm thể tích và tập trung nhiều hơn vào hương vị trong mỗi cốc.

Tuy nhiên dù với thể tích khác nhau thế nào, thì Cappuccino được hiểu là sự kết hợp hài hoà của 3 thành phần đã nhắc ở trên theo tỉ lệ 1:1:1, với yêu cầu lớp bọt sữa từ 2-3cm ( tối thiểu 1cm)

Với lớp milk foam dày, cappuccino có bề mặt bồng bềnh. Và đặc biệt việc tạo hình trên li cappuccino theo phong cách ngày nay cũng đòi hỏi barista nhiều kĩ thuật vững tay.

Còn việc uống cappuccino thì sẽ thế nào?

Cappuccino cũng có quy tắc để thưởng thức nữa. Người Ý thường dùng Cappuccino vào bữa sáng, và không uống chúng sau 12h trưa. Khác với việc tĩnh lặng ngồi bên những li cà phê phin nhỏ giọt của Việt Nam.

Phong cách sống hối hả đã hình thành cách uống Cappuccino một cách nhanh chóng.

Việc thưởng thức những tầng lớp khác nhau trong 1 li cappuccino sẽ cho bạn những trải nghiệm thú vị. Từ việc chạm môi vào lớp bọt bồng bềnh, cảm nhận chút vị béo nhạt của foarm sữa. Và sau đó lớp espresso đã hoà quyện cùng sữa với vị đắng và nóng ấm tràn vào vòm họng. Thưởng thức Cappuccino thực sự trở nên lãng mạn với mình theo một cách nào đó.

Còn bạn thì sao?

Latte – Nghệ thuật Latte Art

Cà phê sản sinh ra những nghệ sĩ thực thụ. Từ việc cảm thụ với mọi giác quan để làm nên sự ngon miệng, thì đôi tay tạo hình những hoa văn sống động từ sữa trong cốc cà phê phục vụ bạn – lại là sức hấp dẫn về thị giác. Đó là nghệ thuật Latte Art.

Đến tiệm cà phê, mình thường thích ngồi ở vị trí quầy bar. Vì ở đây mình có thể nhìn thấy tận mắt các barista trình bày kỳ công ly cà phê với nghệ thuật Latte Art. 

Tham khảo bài viết: Gợi ý màu sắc cho tạp dề tiệm cà phê

Nếu bạn cũng yêu mến những hình vẽ mềm mại, những đường vân nâu và trắng xen kẽ nhau liên kết lại sóng sánh trên li cà phê. Thì hãy cùng mình tìm hiểu sâu 1 chút về Latte nhé.

Thuở ban đầu, Latte là một thức uống được pha cà phê với nhiều sữa để phù hợp cho trẻ em. Nhưng dần dà nó lại chinh phục cả người lớn và trở nên phổ biến ở những quán cà phê Châu Âu vào thế kỷ 17. Người Ý gọi đây là “Caffè e latte” tức là cà phê và sữa. Ở một số nước ở Bắc Âu thì nó có tên là “Cafe’ Au Lait”.

Để nói về Latte, chắc chắn sẽ phải so sánh cùng Cappuccino vì chúng thường dễ bị nhầm lẫn. Thành phần của cả 2 đều giống như nhau, vậy điều gì tạo nên điểm khác biệt giữa 2 loại thức uống này?

Đầu tiên, hình minh hoạ sẽ giúp bạn nhận ra điểm khác biệt nhanh nhất ở đây. Chính là tỉ lệ lớp milk foam chỉ bằng 1/2 tỉ lệ sữa hấp (steam milk).

Vậy chính xác, latte art được tạo thành với lớp bọt sữa mỏng, thường tầm 1cm bọt sữa, và được tạo hình tỉ mỉ. Kết cấu mịn và “dẻo” hơn lớp bọt bồng bềnh của Cappuccino là cơ sở thuận lợi cho việc tạo hình trong quá trình rót steamed milk và milk foam vào li.

Sẽ không có gì để quá chú ý về độ công phu của việc pha chế, nếu bạn không từng xem qua quá trình hấp sữa và tạo bọt sữa. Còn mình, đã thực sự bất ngờ đó.

Mình thừa nhận ban đầu có suy nghĩ khá “ngốc xít” về cách hình dung “bọt sữa” và “sữa hấp”. 

Mình đã (trong 1 giây lát) nghĩ rằng chúng đặt riêng biệt, rồi cứ vậy đổ lên espresso. Thật buồn cười phải không nào? Nhưng chắc cũng sẽ có ai đó giống như mình nếu chưa từng để ý quá trình milk steaming, mình tạm gọi là “đánh sữa” nhé.

Milk steaming – quá trình quyết định sự khác biệt giữa Latte và Cappuccino.

Bạn chắc không xa lạ với hình ảnh này nữa đúng không nào? Nhưng liệu bạn có hình dung được những khác biệt nhỏ làm nên kết quả lớn trong lúc các Barista làm thao tác này không? 

Thao tác đánh sữa là quá trình sục không khí nóng với áp suất lớn đi vào sữa. Dưới tác động của hơi nước, sữa chuyển động theo hình xoắn ốc và sản sinh nhiệt làm nóng sữa, đồng thời tạo thêm một lớp bọt sữa ở trên bề mặt.

Việc tạo bọt sữa bạn có thể hình dung tương tự với làm bông lòng trắng trứng gà trong làm bánh. Không khí đi vào sẽ tạo thành vô vàn bọt sữa kết dính lại cùng nhau. À nhân tiện, bạn đã bao giờ đánh mãi nhưng lòng trắng vẫn không nổi bọt, hoặc xẹp lép chưa nhỉ? 😉

Đúng vậy, điểm khác biệt lớn đó là cùng 1 thời gian, cùng nhiệt độ để sữa nóng tầm 60-65ºC. Thì đồng thời Barista cũng phải điều chỉnh để tạo nên lượng bọt như ý muốn.

Như ý muốn ở đây, tức là lớp bọt dày bằng tỉ lệ sữa dùng cho Cappuccino, hay chỉ bằng 1 nửa lượng sữa để cho Latte.

Bọt nhỏ, kết cấu dẻo mịn, hay bọt to lốm đốm không đều và rời rạc. Tất cả đều là những kĩ thuật đòi hỏi nhiều công sức tập luyện. Chứ chưa đi tới cả quá trình rót sữa và bọt sữa để tạo hình đâu nhé. Vì ngoài thao tác rót, lớp bọt sẽ quyết định việc tạo hình có thành công hay không.

Mình có nhắc đến việc tạo hình cho Cappuccino theo phong cách hiện nay sẽ khó khăn hơn so với li Cappuccino nguyên gốc. Cũng chính là vì lớp bọt dày thì sẽ khó để bạn điều khiển hơn.

Vậy nên lí do tại sao, chúng ta chỉ có Latte Art mà không có Cappuccino Art đó. Và hãy hưởng thức Latte như “món quà” dành cho cảm xúc. 

NGÓI gửi bạn một video so sánh cách pha chế Cappuccino và Latte khá đáng xem. 

Mocha

Mocha là một sự kết hợp pha trộn giữa Espresso với sô-cô-la, tạo ra hương vị đắng ngọt hấp dẫn, là sự kết hợp hoàn hảo giữa hai đồ uống được yêu thích trên toàn cầu. Nếu bạn là tín đồ của Sô-cô-la, nhưng lại đang cần không quá nhiều caffein cho một buổi làm việc hiệu quả, đừng quên Mocha.

Lịch sử hình thành của mocha bắt nguồn từ Thế kỷ 15, khi các thương nhân Ý bắt đầu phát triển mối quan hệ thương mại với các quốc gia ở châu Phi. Trong thời gian đó, người dân Ethiopia đã sử dụng cà phê và sô-cô-la làm các loại đồ uống truyền thống, và những loại đồ uống này đã được giới thiệu đến châu Âu. Sau đó, sự kết hợp giữa cà phê và sô-cô-la trở thành một loại đồ uống phổ biến và được gọi là “mocha”.

Cách pha chế một ly mocha đơn giản. Bạn chỉ cần pha cà phê espresso đen đậm, sau đó trộn với sô-cô-la nóng chảy và sữa tươi, và trang trí bằng kem tươi hoặc bột sô-cô-la. Cách uống điển hình của mocha là đổ thức uống ra trong ly thủy tinh hoặc keramik, rồi thưởng thức từng ngụm một, để tận hưởng vị đắng của cà phê và hương thơm của sô-cô-la.

Mocha là một thức uống được yêu thích trên toàn thế giới, và được đánh giá cao bởi nhiều người bởi hương vị đặc biệt của nó. Mocha cũng là một trong những loại cà phê được ưa chuộng nhất tại Mỹ và châu Âu, và là thức uống được đồn đại uống nhiều nhất ở Seattle – thành phố cà phê nổi tiếng của Hoa Kỳ.

Về hương vị, mocha có hương thơm cà phê đắng đặc trưng, kết hợp với vị sô-cô-la ngọt và hơi đắng, tạo ra một vị ngon độc đáo. Hương vị của mocha còn phụ thuộc vào loại cà phê và sô-cô-la sử dụng trong quá trình pha chế.

Các loại mocha cao cấp thường được pha chế bằng cà phê Arabica nguyên chất và sô-cô-la đắng cao cấp. Nên chắc hẳn việc trải nghiệm một ly Mocha ngon và độc đáo đến đâu sẽ phụ thuộc nhiều vào địa điểm bạn ghé đến đấy.

Bạn đã từng thưởng thức ly Mocha nào thật ấn tượng chưa? Hãy chia sẽ với mọi người nhé!

Flat White

Flat White là một loại thức uống phổ biến từ espresso kết hợp sữa, xuất hiện lần đầu tiên ở Australia và New Zealand vào những năm 1980. 

Nguồn gốc của tên gọi “Flat White” chưa được xác định chính xác, nhưng có thể xuất phát từ cách pha chế, khi lượng sữa không được đánh bọt mà chỉ được hòa quyện một cách nhẹ nhàng với espresso để tạo ra một lớp sữa mịn và đồng đều.

Cách pha chế Flat White đơn giản, bắt đầu bằng việc rót một shot espresso vào tách, sau đó đổ sữa tươi đã được hâm nóng và đánh bông vào tách espresso. Sự kết hợp giữa lượng espresso đậm đà và sữa mềm mại tạo ra hương vị đặc trưng của Flat White, với một lượng sữa ít hơn so với cappuccino nhưng nhiều hơn so với latte.

Tại các quán cà phê ở Úc, New Zealand và Anh, Flat White là một trong những thức uống được ưa chuộng nhất. Nó cũng ngày càng trở nên phổ biến trên toàn cầu, bao gồm cả ở Việt Nam.

Với hương vị đậm đà của espresso và sữa mịn, Flat White là sự lựa chọn lý tưởng cho những ai yêu thích hương vị cân bằng giữa espresso và sữa, và đặc biệt thích hưởng thụ một tách cà phê đầy đủ hương vị mà không quá ngọt.

Macchiato

Bạn đang tìm kiếm một loại cà phê đậm đà không bị lấn át quá nhiều bởi vị ngọt của sữa? Macchiato có thể là lựa chọn tuyệt vời cho bạn. Là một trong những loại cà phê được ưa chuộng trên toàn thế giới, xuất phát từ Ý với tên gọi có nghĩa là “nhỏ giọt” hoặc “vết nhỏ”.

Điểm khác biệt giữa Macchiato và hai loại cà phê khác là Cappuccino và Latte là không có lớp bọt sữa foam như Cappuccino và không được phục vụ trong một cốc lớn như Latte. Macchiato được pha chế bằng cách cho một hoặc hai shot cà phê Espresso lên trên một lượng nhỏ sữa tươi sánh mịn, với lượng sữa ít hơn so với Cappuccino và Latte. Điều này giúp giữ lại hương vị đặc trưng của Espresso, tạo nên một hương vị đậm đà và đắng kết hợp với sữa tươi nhẹ nhàng.

Trên thế giới, còn rất nhiều loại Macchiato khác nhau, tùy thuộc vào phong cách pha chế và khẩu vị của người uống. Macchiato caramel, được thêm caramel vào bên trong ly cà phê, hay Macchiato ngược, được pha ngược từ phía trên xuống dưới, đều là những sáng tạo độc đáo. Tuy nhiên, Macchiato gốc của Ý vẫn là loại phổ biến nhất và thường được đánh giá là ngon nhất với hương vị cà phê đậm.

Tại Việt Nam, Macchiato cũng được yêu thích bởi sự đa dạng và phong phú của loại cà phê này.

Nhiều quán cà phê ở Việt Nam đã sáng tạo ra những phiên bản độc đáo của Macchiato, ví dụ như Macchiato dừa, Macchiato matcha hoặc Macchiato chanh leo. Tùy thuộc vào sở thích và khẩu vị của mỗi người, Macchiato có thể được uống ở nhiều kiểu dáng và hương vị khác nhau.

Như vậy, Macchiato là một loại cà phê đa dạng và phong phú, có thể thỏa mãn nhu cầu của nhiều người khác nhau. Với hương vị đậm đà và đắng kết hợp với sữa tươi nhẹ nhàng, Macchiato sẽ là lựa chọn hoàn hảo cho những ai yêu thích hương vị cà phê đặc trưng của Espresso.

Lời kết

Vậy là chuỗi bài tìm hiểu về Cà phê và khám phá thế giới đồ uống khổng lồ về cà phê đã khép lại tại đây.

Sau những chia sẻ này mình tin các bạn lại có thêm một nguồn thông tin về nguồn gốc của Cà Phê. Và cũng hiểu thêm về giá trị hay sự khác nhau trong từng cách pha chế món đồ uống bạn hay dùng.

Tất cả những loại thức uống khác nhau đều có hương vị và cách pha chế riêng biệt, và mỗi loại đều có thể phù hợp với khẩu vị của một số người uống cụ thể. Tuy nhiên, không có gì tốt hơn khi bạn có thể thưởng thức một tách cà phê đậm đà, nguyên chất mà không cần bất kỳ sự pha trộn hoặc pha chế nào khác.

Việc thưởng thức cà phê đơn giản nhất và nguyên chất nhất không chỉ giúp bạn cảm nhận được toàn bộ hương vị của cà phê mà còn là một trải nghiệm tuyệt vời để tận hưởng sự yên tĩnh và thư giãn. Hơn nữa, cà phê đơn giản còn giúp bạn giữ được sức khỏe tốt hơn, vì không cần thêm đường hay kem sữa, những thứ có thể gây hại cho sức khỏe.

Tóm lại, việc lựa chọn loại thức uống nào cho bữa sáng của bạn phụ thuộc vào khẩu vị của bạn. Tuy nhiên, đôi khi đơn giản là tốt nhất, và cà phê đơn giản là một lựa chọn tuyệt vời để bắt đầu một ngày mới với trạng thái tâm lý thoải mái và tươi mới bạn nhé.

Bạn có thể đọc lại các phần trước:

Phần 1 – Từ sơ khởi đến giá trị của tinh tuý nguyên chất